BYŁAM GOŚCIEM POLNISCHERSOMMER 2010, FESTIWALU KULTURY POLSKIEJ ORGANIZOWANEGO PRZEZ NIEMIECKI LAND SCHLESWIG – HOLSTEIN,
http://www.literaturhaus-sh.de/lh/download/KalenderLitsommer_10HP.pdf
kulturSommer2010
Polskie Lato z Literaturą 2010 (Polnischer Literatursommer 2010)
„Stwarzanie światów! Nie ma nic prostszego”
Chyba żaden europejski kraj w XX-tym wieku nie przeżywał tylu wewnętrznych rozterek, nie doświadczał tak częstej zmiany granic i tylu zmian społecznych jak kraj naszych polskich sąsiadów. A jednak – albo może właśnie dlatego – ważną rolę w kulturze i samoświadomości Polaków odgrywa tradycja. Ta sprzeczność pomiędzy przełomem a tradycją, pomiędzy zmieniającą się rzeczywistością a mocno zakorzenionymi normami i formami, znajduje wyraz także w literaturze. Tworzone przez nią światy są kruche, odmierzone na krótki czas. Stanowią mieniące się, piękne „mydlane bańki”, które „unoszą się po to tylko, by znów opaść”, jak pisze Magdalena Tulli, autorka rozpoczynająca tegoroczne Lato z Literaturą.
Proza Magdaleny Tulli, Tomasza Różyckiego, Wojciecha Kuczoka i Włodzimierza Nowaka, która zostanie przedstawiona w ramach Lata z Literaturą, opowiada o wygnaniu, poniewierce, ograniczonej swobodzie działania, o tym, jak ludzka rzeczywistość zachwiała się pod wpływem wojny i podczas okresu powojennego. Natomiast poetycka twórczość Tadeusza Dąbrowskiego, jak również młode trójjęzyczne czasopismo RADAR kierują uwagę czytelnika w kierunku polskiej teraźniejszości, a wiersze polsko-niemieckiego pisarza Artura Becker oraz łódzkich poetek Marii Duszka i Magdaleny Forusińskiej stanowią bardzo osobiste próby zbliżenia do ojczyzny, jej bezpośredniego środowiska oraz tradycji lirycznej. To współbrzmienie literackich głosów Polski dopełnione zostaje przez sporządzony we spółpracy z Kilońskim Instytutem Slawistycznym Parkur Literatury oraz przez program „Grenzgänge” („Przechadzki Graniczne”) Toma Keller i Nilsa Aulike, którzy badać będą poezję oraz krótkie formy prozy Polski XX wieku.
Reportaż literacki, powieść, anty-biografia, epopeja heroiczna oraz poezja – spektrum polskiej literatury współczesnej, gotowe do odkrycia w ramach tegorocznego Lata z Literaturą, jest szerokie. Dzięki niemu w Szlezwiku-Holsztynie powstanie wiele nowych światów, umożliwi ono nam wiele spojrzeń na sąsiadujący z nami kraj.
Lato z Literaturą w Szlezwiku-Holsztynie stanowi serię imprez, organizowaną corocznie przez Literaturhaus SH w ramach Lata z Kulturą w Szlezwiku-Holsztynie (schleswig-holsteinischer Kultursommer). Lato z Kulturą poświęcone jest co roku innemu krajowi, który prezentowany jest także na polu muzycznym (Muzyczny Festiwal Szlezwiku-Holsztynu; Schleswig-Holstein Musikfestival), na polu sztuki plastycznej oraz na polu filmowym (Lato z Kulturą). Z tej okazji Literaturhaus SH przygotowuje swoje własne imprezy w stolicy landu Kilonii, jak również wychodzi z propozycjami współpracy skierowanymi do partnerów na terytorium całego landu, których w przypadku zgody wspiera przy organizacji, reklamie i finansowaniu imprez.
Serdecznie dziękujemy naszemu polskiemu partnerowi kooperacyjnemu, krakowskiemu „Instytutowi Książki”, który pomógł nam zestawić przedstawione tu spektrum. Wyrazy wdzięczności kierujemy również w stronę wszystkich promotorów programu zarówno w Polsce jak i w Niemczech oraz wszystkich współorganizatorów, którzy umożliwili nam tą wspaniałą wyprawę odkrywczą. Naszym gościom życzymy fascynującego i interesującego Lata z Literaturą w Szlezwiku-Holsztynie.
Imprezy z uczestnictwem polskich autorów
Magdalena Tulli czyta fragmenty swych powieści „Tryby” i „Skaza”
Rendsburg 25.07.: godzina 11:00 – Rendsburg, Nordkolleg, Am Gerhardshain 44
Lubeka 26.07.: godzina 20:00 – Lubeka, St. Petri, Petrikirchhof 1
Pinneberg 27.07.: godzina 19:00 – Pinneberg, Die Drostei, Dingstätte 23 (Otwarcie Lata z Literaturą z Magdaleną Tulli oraz pianistą Michałem Białk)
Heikendorf 28.07.: godzina 20:00 – Kilonia/Heikendorf, Künstlermuseum, Teichtor 9
Tadeusz Dąbrowski czyta wiersze ze zbioru „Czarny kwadrat”
Lubeka 30.7.: godzina 19:30 – Lubeka, Günter Grass-Haus, Glockengießerstaße 21
Kilonia 31.7.: godzina 16:30 – Kilonia, Stadtgalerie Kiel, Andreas-Gayk-Straße 31
Tomasz Różycki czyta fragmenty swego poematu epickiego „Dwanaście stacji”
Lubeka 05.08.: godzina 19:00 – Lubeka, Buddenbrookhaus, Mengstraße 4
Kilonia 06.08.: godzina 19:00 – Kilonia, Alter Botanischer Garten, Schwanenweg 13 (Festyn Literatury z Tomaszem Różyckim, Olafem Kühl, Tomem Keller & Nilsem Aulike)
Friedrichstadt 07.08.: godzina 20:00 – Friedrichstadt, Ehemalige Synagoge, Am Binnenhafen 17
Heide 08.08.: godzina 11:00 – Heide, Museumsinsel, Lüttenheid 40
Wojciech Kuczok przedstawia swoją powieść „Gnój”, uwienczoną nagrodą NIKE
Neustadt 16.08.: godzina 20:00 – Neustadt, Buchhandlung „Buchstabe”, Hochtorstraße 2
Neumünster 17.08.: godzina 20:00 – Neumünster, Stadtbücherei, Wasbeker Straße 14-20
Kilonia 18.08.: godzina 20:00 – Kilonia, Antikensammlung · Kunsthalle zu Kiel, Düsternbrooker Weg 1
Husum 19.08.: godzina 19:00 – Husum, Diakonisches Werk, Theodor-Storm-Straße 7
Flensburg 20.08.: godzina 19:30 – Flensburg, Stadtbibliothek, Süderhofenden 40
Włodzimierz Nowak czyta fragmenty swego zbioru reportaży „Obwód głowy”
Oldenburg 26.08.: godzina 20:00 – Oldenburg, Lesecafé der Buchhandlung Gloess, Kuhtorstraße 22
Szlezwik 27.08.: godzina 20:00 – Szlezwik, Gewächshaus Hof Königsweg
Rendsburg 28.08.: godzina 19:00 – Rendsburg, Nordkolleg, Am Gerhardshain 44
Boren 29.08.: godzina 11:00 – Boren, Kulturverein „Rundum” Süderbrarup e.V., Am Wald 1
Wilster 30.08.: ggodzina 20:00 – Wilster, Doos’sches Palais / Spiegelsaal, Rathausstraße 4
Maria Duszka i Magdalena Forusińska czytają wiersze z tomu „Uwalniam ptaki-sny…”
Heide 30.08.: godzina 19:30 – Heide, Buchhandlung Weiland, Friedrichstraße 24
Flensburg 02.09.: godzina 19:30 – Flensburg, Flensborg Hus, Norderstraße
Kilonia 03.09.: godzina 19:00 – Kilonia, Bürgerhaus Mettenhof, Vaasastraße 43a
Ponadto:
Parkur Literatury zaprasza w następujących miejscach do podróży po świecie poezji polskiej XX wieku: Ammersbek (Kunsthaus am Schüberg), Heide (Museumsinsel), Kilonia (Alter Botanischer Garten), Marne (Goethepark)
To było poetyckie turnee. Wspólnie z Magdaleną Forusińską i dr Małgorzatą Półrolą, tłumaczką naszych wierszy na język niemiecki wystąpiłyśmy na Polnischer Sommer – imprezie zorganizowanej przez północnoniemiecki land Schleswig – Holstein. Obszerna prezentacja wszystkich najciekawszych zjawisk w polskiej sztuce współczesnej (teatr, film, muzyka, literatura, taniec, plastyka, architektura, design) trwała od początku czerwca do końca października. Niemieccy widzowie między innymi mogli obejrzeć filmy Kieślowskiego i Polańskiego, usłyszeć „Halkę” Moniuszki i „Polskie requiem” Pendereckiego, a także posłuchać koncertów Tomasza Stańki, Leszka Możdżera i zespołu „Kroke”.
My miałyśmy przyjemność wystąpić na pięciu spotkaniach autorskich w: Heide, Szlezwiku, Flensburgu, Kilonii i Hamburgu. Wszędzie byłyśmy przyjmowane z serdecznością i życzliwością. Nasze wiersze szczegółowo analizowano i omawiano, dyskutowano nad ich przekładami. Podczas naszego pierwszego wieczoru autorskiego – w księgarni Weilanda w Heide – jeden z gości zadał pytanie, czy traktujemy ten nasz przyjazd do Niemiec jako misję. Odpowiedziałam: „Tak. Jako misję pokojową.” Poszczególne spotkania trwały od dwóch do czterech godzin. Uczestniczyli w nich literaci, nauczyciele, lekarze, architekci, miejscowi radni. Poza tym organizatorzy zadbali o to, abyśmy nie nudziły się w czasie wolnym. Zwiedzałyśmy miasta, w których odbywały się nasze spotkania autorskie, byłyśmy również w Danii oraz nad Bałtykiem i nad Morzem Północnym.
A to mój artykuł zamieszczony na łamach łódzkiego miesięcznika kulturalnego „Kalejdoskop”
L O D Z C Z Y L I Ł Ó D Ź
Na spotkaniu w Hamburgu niemiecki poeta i fotografik, Dirk Becker podarował nam swój czterowiersz. Pierwsze litery każdego z wersów czytane pionowo tworzą słowo LODZ – czyli ŁÓDŹ:
Literatur loscht Grenzen aus
Ohne Schlagbaume
Dringen die Gedanken
Zwischen betonierte Seelen – Fugen
A oto przekład dr Małgorzaty Półroli:
Literatura wymazuje granice
Bez barier
Wnikają myśli
Pomiędzy zabetonowane fugi duszy
Ale po kolei.
Dla mnie wszystko zaczęło się od pewnego spotkania autorskiego w Łodzi. Moje wiersze usłyszała tam dr Małgorzata Półrola z Katedry Literatury i Kultury Niemiec, Austrii i Szwajcarii Uniwersytetu Łódzkiego i zechciała je przełożyć na język niemiecki. Tak się złożyło, że wkrótce potem powstał projekt wydania dwujęzycznego, polsko-niemieckiego tomu p.t. „Uwalniam ptaki – sny… Ich befreie Vogel – Traume…”. Książka ukazała się dzięki pomocy Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej. Promocja odbyła się w maju 2009 r. w Miejskim Ośrdoku Kultury w Koluszkach. Tom zawiera wiersze zmarłej kilka lat temu niemieckiej poetki Gerlinde Grossman, Magdaleny Forusińskiej – poetki i dyrektorki Powiatowej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Bełchatowie oraz moje.
Od kilku lat niemiecki land Scheswig – Holstein organizuje Litertursommer – Literackie Lato, każdego roku poświęcone prozie i poezji innego kraju. W bieżącej edycji prezentowana była literatura polska. W organizację imprezy zaangażowany był m.in. Instytut Książki w Krakowie oraz Konsulat Generalny RP w Hamburgu. Wśród gości zaproszonych z naszego kraju znalazło się troje laureatów Nagrody Fundacji im. Kościelskich: Magdalena Tulli, Tomasz Różycki i Tadeusz Dąbrowski oraz laureat Nagrody Nike – Wojciech Kuczok. A także Magdalena Forusińska, ja i dr Małgorzata Półrola.Towarzyszył nam Józef Gorzelańczyk z Łodzi zajmujący się dokumentacją filmową i fotograficzną wyprawy.
Miałyśmy zaplanowane trzy spotkania autorskie na przełomie sieprnia i września, na miejscu okazało się jednak, że wystąpimy na jeszcze dwóch dodatkowych, zorganizowanych przez działające tam stowarzyszenia literackie. Byłyśmy więc kolejno w : Heide, Szlezwiku, Flensburgu, Kilonii i Hamburgu. My, poetki czytałyśmy wiersze po polsku, a Małgorzata Półrola – po niemiecku. Nasza twórczość spotkała się z dużym zainteresowaniem. Gośćmi wieczorów poetyckich byli zarówno Niemcy, jak i Polacy żyjący od lat na emigracji. Padało wiele pytań, literaci dyskutowali o naszych wierszach i ich przekładach. Jedna z poetek, obecna na spotkaniu w Szlezwiku, następnego dnia przyjechała do Flensburga, aby zrecenzować, oczywiście pozytywnie, kupioną dzień wcześniej naszą antologię „Uwalniam ptaki – sny”.
Mamy nadzieję, że nasze kontakty z niemieckimi kolegami po piórze nie zakończą się na tej wizycie. Wkrótce w Szleswig – Holstein zostanie wydana antologia, w której ukażą się m.in. wiersze Magdaleny Forusińskiej i moje. A na wiosnę przyszłego roku planowany jest cykl spotkań niemieckich literatów w Łodzi.
